Bí quyết học từ vựng tiếng Anh hiệu quả từ giáo sư Paul Nation

Là một học giả nổi tiếng thế giới trong lĩnh vực ngôn ngữ học và phương pháp giảng dạy ngôn ngữ, giáo sư Ian Stephen Paul Nation – thường được biết đến với tên Paul Nation, đã có những đóng góp quan trọng trong việc nghiên cứu và phát triển các phương pháp học từ vựng hiệu quả. Bài viết dưới đây sẽ chia sẻ lý thuyết, phương pháp học và một số lời khuyên học từ vựng tiếng Anh từ giáo sư Paul Nation.

Lý thuyết học từ vựng của Paul Nation

Trong nghiên cứu của giáo sư Paul Nation, ông đã đề cập về khung lý thuyết học từ vựng toàn diện, tập trung vào hai yếu tố chính là Khả năng tiếp thu từ vựng (Receptive) và Khả năng vận dụng từ vựng (Productive) trong ngữ cảnh cụ thể; cùng với ba khía cạnh cần nắm vững của một từ vựng bao gồm Hình thức (Form), Nghĩa (Meaning) và Cách sử dụng (Use).

Khả năng tiếp thu từ vựng (Receptive)

Đây là khả năng hiểu và ghi nhớ từ vựng khi bạn nghe hoặc đọc. Chẳng hạn, khi bạn đọc một bài báo tiếng Anh và hiểu được từ “sustainable” (bền vững) có nghĩa là gì, đó là khả năng tiếp thu từ vựng.

Khả năng vận dụng từ vựng (Productive)

Đây là khả năng sử dụng từ vựng đã học để nói hoặc viết. Ví dụ, khi bạn viết một bài luận tiếng Anh về môi trường và sử dụng từ “sustainable” (bền vững) một cách chính xác trong câu, đó là khả năng vận dụng từ vựng.

Ba khía cạnh cần nắm vững một từ vựng

Theo giáo sư Paul Nation, ba khía cạnh cần nắm vững một từ vựng bao gồm:

• Hình thức (Form): Cách viết và phát âm của từ. Ví dụ, từ “sustainable” được viết là “s-u-s-t-a-i-n-a-b-l-e” và phát âm là /səˈsteɪnəbl/.
• Nghĩa (Meaning): Ý nghĩa của từ. Ví dụ, từ “sustainable” có nghĩa là có thể duy trì hoặc phát triển mà không làm cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên.
• Cách sử dụng (Use): Cách từ được sử dụng trong câu và ngữ cảnh cụ thể. Ví dụ, từ “sustainable” có thể được sử dụng trong câu “We need to find sustainable solutions to environmental problems” (Chúng ta cần tìm ra các giải pháp bền vững cho các vấn đề môi trường).

Phương pháp học từ vựng tiếng Anh hiệu quả theo Paul Nation

Trong cuốn sách “What do you need to know to learn a foreign language?” (Bạn cần biết gì để học ngoại ngữ?) của giáo sư Paul Nation xuất bản vào năm 2014, ông đã đề cập đến một trong những điều kiện quan trọng nhất hỗ trợ việc học từ vựng đó là áp dụng phương pháp “Lặp lại ngắt quãng” (Spaced Repetition).

Để hiểu rõ hơn về phương pháp này và ứng dụng của nó trong việc học từ vựng, bạn hãy đọc tiếp nội dung sau đây:

Khái niệm phương pháp “Lặp lại ngắt quãng” (Spaced Repetition)

Phương pháp lặp lại ngắt quãng (Spaced Repetition) là một phương pháp học tập dựa trên việc ôn tập thông tin theo các khoảng thời gian cách nhau, tăng dần theo thời gian. Thay vì ôn tập liên tục trong một khoảng thời gian ngắn, bạn sẽ ôn tập lại thông tin đó sau một khoảng thời gian nhất định, sau đó là một khoảng thời gian dài hơn, và cứ thế tiếp tục.

Nguyên lý hoạt động của phương pháp này dựa trên nguyên lý “Đường cong quên lãng” (Forgetting curve) được đưa ra bởi Hermann Ebbinghaus – nhà tâm lý học người Đức vào năm 1985. 

Đường cong này cho thấy thằng chúng ta có xu hướng quên thông tin mới một cách nhanh chóng nếu không được ôn tập lại. Tuy nhiên, nếu chúng ta ôn tập lại thông tin đó vào những thời điểm thích hợp, khoảng thời gian giữa các lần ôn tập có thể được kéo dài ra mà không làm giảm khả năng ghi nhớ.

👉 Tìm hiểu thêm: Áp dụng phương pháp lặp lại ngắt quãng vào học từ vựng cùng azVocab

Ứng dụng “Lặp lại ngắt quãng” trong việc học từ vựng

Phương pháp “Lặp lại ngắt quãng” đặc biệt hiệu quả trong việc học từ vựng tiếng Anh. Bằng cách ôn tập các từ – cụm từ vựng theo các khoảng thời gian thích hợp, bạn có thể ghi nhớ chúng một cách lâu dài và sử dụng chúng một cách tự tin trong mọi tình huống.

Theo giáo sư Paul Nation, một trong những hoạt động học từ vựng rất hiệu quả đó là học bằng cách sử dụng Flashcard (Thẻ từ vựng). Thông qua hoạt động này, bạn có thể dễ dàng học các từ vựng mới và ôn tập những từ vựng mà bạn đã gặp trước đó. 

Sau đây là hướng dẫn sử dụng flashcard trong việc học từ vựng:

Tạo flashcard

Để tạo ra các flashcard dễ mang theo, dễ dàng sử dụng để học và ôn tập từ vựng mọi lúc mọi nơi, bạn có thể áp dụng hai cách sau đây:

• Flashcard giấy: Bạn có thể mua flashcard được bán rộng rãi trên thị trường, hoặc tự tay làm các flashcard bằng cách cắt giấy/bìa thành các thẻ nhỏ, sau đó viết từ vựng và định nghĩa/phiên âm/… của từ vựng đó lên hai mặt khác nhau của thẻ.
• Flashcard điện tử: Một trong những phần mềm học từ vựng tiếng Anh thông minh được nhiều phụ huynh và học viên tin dùng, tích hợp phương pháp học từ vựng bằng flashcard là azVocab.ai. Khi sử dụng Sổ học từ vựng thông minh azVocab, bạn có thể dễ dàng tra cứu và tổng hợp các từ vựng tiếng Anh thành các thẻ flashcard để ôn tập hiệu quả, học mọi lúc mọi nơi.

Phân loại flashcard

Sau khi đã có cho mình các flashcard từ vựng tiếng Anh, bạn hãy phân loại và sắp xếp thẻ từ vựng thành các nhóm khác nhau để ôn tập hiệu quả hơn. Bạn có thể phân loại flashcard dựa theo:

• Trường nghĩa của từ: Ví dụ như từ vựng về ẩm thực, về du lịch,… Cách phân loại này giúp bạn học từ vựng theo các nhóm chủ đề liên quan, tạo sự liên kết giữa các từ và dễ dàng áp dụng từ vựng vào các tình huống thực tế.
• Độ khó của từ: Bạn có thể dựa theo độ dài của từ vựng, tần suất sử dụng từ vựng đó hàng ngày,… để phân loại và sắp xếp flashcard.
• Mức độ thành thạo: Dựa trên mức độ bạn ghi nhớ từ vựng đó, bạn hãy chia flashcard thành các nhóm sao cho phù hợp. Sau khi ôn tập nhiều lần, bạn có thể chuyển từ vựng sang nhóm khác để tập trung học những từ vựng mà bạn chưa biết/chưa ghi nhớ.

Học và ôn tập từ vựng trên flashcard

Để ứng dụng phương pháp lặp lại ngắt quãng trong việc học từ vựng, bạn sẽ cần ôn tập các từ vựng trên flashcard dựa trên mức độ thành thạo và hiệu suất học của bạn.

Nhằm hỗ trợ người học ôn tập từ vựng, azVocab đã tích hợp thuật toán theo tần suất học từ vựng và kết quả học tập để xây dựng lịch trình ôn tập từ vựng hiệu quả nhất dành cho bạn.

Ví dụ, với các từ vựng mà bạn đã học trong phiên học đầu tiên, bạn sẽ được học từ vựng ở các từ vựng này sau 4 tiếng ở phiên tiếp theo. Đối với những từ vựng bạn đã học lại nhiều lần ở các phiên học, tần suất học các thẻ từ vựng này sẽ giảm dần và được tính theo ngày, tuần hoặc tháng.

Ngoài ra, bạn có thể tự điều chỉnh thời gian học lại từ vựng sao cho phù hợp với bản thân nhất. Tuy nhiên, azVocab vẫn khuyến khích người học nên dựa theo lịch trình ôn tập từ vựng đã được thuật toán azVocab tính toán kỹ lưỡng để việc học từ vựng được hiệu quả nhất.

Bên cạnh phương pháp lặp lại ngắt quãng, azVocab còn kết hợp thêm rất nhiều lý thuyết và phương pháp học tiếng Anh khác, bạn có thể tìm hiểu thêm tại: Nguyên lý sư phạm trong việc học từ vựng và áp dụng trong azVocab.

Một số lời khuyên của Paul Nation trong việc học từ vựng

Chia việc học từ vựng thành các mục tiêu ngắn hạn

Theo giáo sư Paul Nation, một mục tiêu ngắn hạn có thể là mỗi tuần bạn định học bao nhiêu từ, ví dụ như là 20 từ/tuần. Nếu bạn duy trì mục tiêu này trong 1 năm thì số lượng từ vựng đã học sẽ lên đến 1000 từ, tức là tương đương với khả năng học tiếng Anh của người bản xứ.

Khi chia nhỏ mục tiêu học từ vựng, bạn hãy sử dụng một cuốn sổ ghi chép để theo dõi tiến độ học tập hàng tuần này và đánh dấu những tuần mà bạn đạt mục tiêu của mình. Việc chia nhỏ việc học từ vựng thành các mục tiêu ngắn hạn sẽ giúp bạn duy trì động lực học, tránh bị nản trong quá trình tiếp thu số lượng lớn từ vựng mới.

Đặt thời gian cụ thể cho việc học từ vựng

Trong buổi thuyết trình vào tháng 3 năm 2022 tại WATESOL (The Westralian Association For Teachers of English to Speakers of Other Languages), giáo sư Paul Nation đã đề cập về nguyên tắc thời gian thực hiện nhiệm vụ. Nguyên tắc này nói rằng nếu bạn muốn học một cái gì đó thì hãy làm cái đó thật nhiều.

Đây là nguyên tắc rất đơn giản nhưng hiệu quả – bạn càng dành nhiều thời gian để làm gì đó, bạn càng làm nó tốt hơn. Chẳng hạn, nếu bạn muốn học đọc, hãy đọc nhiều. Còn nếu bạn muốn học nói, hãy nói nhiều.

Tương tự với việc học từ vựng, nếu bạn học và ôn tập từ vựng hàng ngày thì bạn sẽ có thể ghi nhớ nhiều từ vựng hơn, ghi nhớ nhanh hơn. Do đó, bạn nên đặt ra quy tắc mỗi ngày phải dành bao nhiêu thời gian để học cụ thể, dù cho thời gian học từ vựng tiếng Anh hàng ngày của bạn chỉ kéo dài trong vài phút. 

Hỏi ý kiến từ những người học giỏi tiếng Anh

Paul Nation đã từng chia sẻ rằng “Một điều mà bạn nên làm là hỏi những người học giỏi ngôn ngữ xem điều gì đã giúp họ thành công, và họ thấy có những điều gì đã giúp ích cho mình trong việc học.” (Trích từ sách “What do you need to know to learn a foreign language?”, Paul Nation, 2014)

Theo đó, trong quá trình học từ vựng tiếng Anh, bạn nên tham khảo ý kiến từ những người học giỏi tiếng Anh. Nhờ những điều mà họ chia sẻ trong quá trình học từ vựng tiếng Anh, bạn có thể biết thêm những cách học mà họ đã áp dụng, những khó khăn mà họ đã gặp phải,… để tham khảo và từ đó xây dựng thói quen, phương pháp học từ vựng phù hợp với bản thân.

Kiên trì học từ vựng mỗi ngày

Theo giáo sư Paul Nation, học từ vựng tiếng Anh yêu cầu bạn cần phải học và thực hành rất nhiều. Đây là nhiệm vụ rất lớn, nhưng ông cũng đã khẳng định “Bạn chắc chắn có thể theo kịp nếu bạn luôn theo đuổi nó một cách kiên trì.”

Điều này có nghĩa là, dù bạn bắt đầu ở trình độ nào, chỉ cần bạn không ngừng học hỏi và luyện tập, bạn sẽ đạt được mục tiêu của mình. Do đó, bạn hãy đừng nản lòng nếu gặp khó khăn hoặc cảm thấy tiến bộ chậm. Thay vì vậy, hãy luôn nhắc nhở bản thân về mục tiêu và tiếp tục cố gắng để học và ghi nhớ, cũng như có thể sử dụng từ vựng tiếng Anh thành thạo hơn mỗi ngày.

Bài viết vừa rồi đã tổng hợp phương pháp học từ vựng tiếng Anh hiệu quả do giáo sư Paul Nation chia sẻ. Mong rằng những thông tin trên sẽ giúp ích cho bạn trong quá trình học từ vựng tiếng Anh.